ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਚਾਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪਾ ਚੁੱਕੇ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰੱਖੜਾ ਜੀ ਨੇ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਹਕੀਕਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਕਿਤਾਬੀ ਦਾਇਰੇ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਖਿਆ. ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਖੁਦ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰਖਿਆ ਕਿ ਜਿੰਦਗੀ ਪ੍ਰੈਕਟੀਕਲ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹੀ ਸਿਖਾਇਆ. ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜੁੜੇ ਰਹੇ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰੱਖੜਾ ਹੁਣ ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਹਨ. ਬਜੁਰਗ ਅਵਸਥਾ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਹਮਲੇ, ਆਪਣੀਆਂ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ, ਓਪ੍ਰੇਸ਼੍ਨਾਂ ਦੀਆ ਉਲਝਣਾਂ ਪਰ ਸਾਰਿਆਂ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਝੱਲ ਕੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਧਨਾ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਰਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ.ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਿਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਕਸਰ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਦੁਨਿਆ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਛਪਦੇ ਪਰਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ. ਸਾਹਿਤ ਸਾਧਨਾ ਬਾਰੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਲਗਾਓ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਸ ਕਥਨ ਤੋਂ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਿਲ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ. ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਕਿਥਾਰਸਿਜ਼ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਚਾਹ ਨਹੀਂ ਘਰ ਫੂਕ ਤਮਾਸ਼ਾ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ.।ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਹਨ
1. ਨਵੀਨ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤਨ ਅਜੂਬੇ। ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਲੋਕ ਗੀਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ। .
2 .ਦਰਸ਼ਨ: ਸੱਚ ਦੀ ਭਾਲ। ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ
3. 'ਰੂਟਸ' (ਅਮਰੀਕਨ ਨਾਵਲ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ) ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ.ਜੋ ਕਿ 826 ਸਫ਼ਿਆਂ ਦਾ ਨਾਵਲ ਹੈ.4. ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਪਿਤਾਮੇਂ। (ਡਾਰਵਿਨ ਵਿਚਾਰ) ਲੋਕ ਗੀਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ।
ਪੰਜਵੀਂ ਕਿਤਾਬ ਬਹੁਤ ਛੇਤੀ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਸਕਰੀਨ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੇਸ਼ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਚਾਰ. ਇਸ ਵਾਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਹਿੰਸਾ. ਨੇੜ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹੀ ਜਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕੁਝ ਹੋਰਨਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਤੁਸੀਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਰਹੋਗੇ. ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਲੱਗੇ ਜ਼ਰੂਰ ਦੱਸਣਾ. --ਰੈਕਟਰ ਕਥੂਰੀਆ
ਹਿੰਸਾ/ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰੱਖੜਾ
ਹਿੰਸਾ, ਤਸ਼ੱਦਦ, ਵਾਇਓਲੈਂਸ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ: ਜ਼ੋਰ ਦਿਖਾਉਣਾ, ਧੌਂਸ ਦਿਖਾਉਣੀ, ਹੈਂਕੜ ਦਿਖਾਉਣੀ, ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰਨਾ, ਜਾਨੋ ਮਾਰ ਦੇਣਾ, ਨਾਜਾਇਜ਼ ਫ਼ਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣਾ ਆਦਿ। ਇਹਨਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹਿੰਸਾ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਤਾਕਤ ਵਰਤਣ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਬਜ਼ੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਵੀ ਅੱਕ ਕੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸੇਧ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਹੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਵਾ ਬੈਠਦੇ ਹਨ। ਦਾਅ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਮਾਫ਼ੀਆ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਹਥੋਂ ਖੋਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹਸਵਾਰ ਬਣ ਬਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਨਤਾ ਦੂਹਰੀ ਮਾਰ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਖ਼ੌਫ਼ਨਾਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਸਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇੱਕ ਸਰਕਾਰ ਦੂਜੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹਿੰਸਕ ਜੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਰੋੜਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਤਲਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਆਪਣੀ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੀ ਪੁਲਿਸ-ਫ਼ੌਜ ਦੁਆਰਾ ਹਿੰਸਾ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰਦੀ ਹੈ,ਤਸੀਹੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ . . .। ਨਸਲ-ਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਤਲਾਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਥਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟ-ਕੁੱਟ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਸਲੂਕ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇੱਕ ਜਾਤੀ ਦੂਜੀ ਜਾਤੀ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਤਬਾਹੀ ਰਾਹੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੋਜ਼ਖ਼ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਮਜ਼੍ਹਬੀ ਮਾਫ਼ੀਆ ਆਪਣਾ ਤਾਂਡਵ ਨਾਚ ਨੱਚਦਾ ਹੈ। ਆਤੰਕਵਾਦੀ ਰੂਪ ਧਾਰ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰੇ-ਆਮ ਲੁੱਟਦਾ ਹੈ। ਅੱਗਾਂ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਧੀਆਂ-ਭੇਣਾਂ ਦੀ ਪਤ ਮਾਪਿਆਂ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਬੇਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਤਲਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦੀ ਸਾੜ-ਫੁਕ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਦਾ ਗਲ਼ਾ ਘੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿੰਸਾ ਨੰਗੇ ਮੂੰਹ ਖੜ੍ਹੀ ਲਲਕਾਰਦੀ ਹੈ।
ਗੱਲਾਂ ਤਾਂ ਦੋ ਹੀ ਹਨ। ਲੜਾਈ ਦਾ ਰਾਹ ਹੈ ਜਾਂ ਸ਼ਾਤੀ ਦਾ। ਕੋਈ ਲੜਾਈ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਮਤਲਬ ਕੱਢਦਾ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਕੋਈ ਸ਼ਾਤੀ ਦਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾ ਕੇ ਗੁੰਝਲ਼ਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕੱਢਦਾ ਹੈ।
ਲੜਾਈ ਨਾਲ ਘਰ ਤਬਾਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਤਬਾਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅੱਗਾਂ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਘਰੋਂ ਬੇਘਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਔਰਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬੁੱਢਿਆਂ ਉੱਤੇ ਅਕਿਹ ਜ਼ੁਲਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੇਸ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਪੱਕੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਨਮ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਹਉਂਮੈਂ ਨੂੰ ਰੱਜਵੇਂ ਪੱਠੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਸਮੇਂ ਦੀ ਚਾਲ ਪੁੱਠਾ ਗੇੜਾ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗ਼ਰੀਬੀ ਨਿਰੰਤਰ ਪੱਕੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਇਖ਼ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਦੌੜ ਮੂੰਹ ਚਿੜਾਉਂਦੀ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸ਼ਾਤੀ ਦਾ ਰਾਹ ਪਿਆਰ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨ ਮਸਾਲ ਫੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਗੁੰਝਲ਼ਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਸ਼ਾਤੀ ਨਾਲ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੋਸਤੀਆਂ ਪੱਕੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਰਾਹ ਲੱਭੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਪਸੀ ਘਰੇਲੂ ਝਗੜੇ ਸ਼ਾਤੀ-ਪਿਆਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਬਣਾ ਕੇ ਹੱਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਸਮਝ-ਸੂਝ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈ ਕੇ ਮੇਜ਼ ਦੇ ਦੁਆਲ਼ੇ ਬੈਠ ਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀਆਂ ਗੰਢਾਂ ਖੋਲ੍ਹ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਮਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੰਗੋਲ ਚੰਗੇਜ਼ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ? ਉੁਸ ਨੇ ਇਰਾਨ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਰਬਨਾਸ ਕੀਤਾ। ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ਪੱਚੀ ਲੱਖ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ ਢਾਈ ਲੱਖ ਰਹਿ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਚੀਨ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਹੰਗਰੀ ਵਿੱਚ ਬੇਅੰਤ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ।
ਚੌਦ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਤਿਮਰ ਲੇਨ (ਸਮਰਕੰਦ ਦਾ ਬਾਦਸਾਹ 1369-1405, ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਹਮਲਾਵਰ) ਨੇ ਕਤਲਾਮ ਦੀ ਨੀਤੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ਦਾ ਖੁਰਾ-ਖੋਜ ਮਿਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ 70,000 ਮਨੁੱਖੀ ਖੋਪੜੀਆਂ ਦਾ ਪਿਰਾਮਿਡ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਕਰੀਬ 170 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਸਲ-ਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ।
ਸੰਨ 1793 ਵਿੱਚ ਵੈਂਡੀ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਫ਼ਰਾਂਸ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੇ ਕੁਚਲਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇੱਕ ਲੱਖ ਲੋਕ ਕਤਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਬਗ਼ਾਵਤ ਕੁਚਲਣ ਲਈ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਵੈਂਡੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਸਲ ਜੜ੍ਹੋਂ ਪੁੱਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾਏ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਟਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਾਲ਼ ਕੇ ਸੁਆਹ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ।
ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਤਾਈਪਿੰਗ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ (1859-1864) ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਤਾਈਪਿੰਗ ਤਿਆਨਗਾਓ ਨੇ ਕੁਇੰਗ ਰਾਜ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਲਿਆ। ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਛਿੜ ਪਈ। ਖੇਤੀ-ਬਾੜੀ ਜਾਲ਼ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਕਤਲਾਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੀਂ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਕਰੋੜ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋਇਆ।
ਸੰਨ 1936-1939 ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੇ ਦੇਸਾਂ ਦੇ ਫ਼ਾਸ਼ਿਸਟਾਂ (ਉਗਰ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀਆਂ) ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲਸਿਟਾਂ (ਸਮਾਜਵਾਦੀਆਂ) ਦਰਮਿਆਨ ਸਪੇਨ ਜੰਗ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਬਣ ਗਿਆ। ਜੰਗ 1930 ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੜੀ ਗਈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਪੇਨ ਦੀ ਸਿਵਲ-ਵਾਰ (ਘਰੋਗੀ ਜੰਗ) ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸਪੇਨ ਦੀ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਰਿਪਬਲਿਕ ਸਰਕਾਰ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਮਦਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਰਨੈਲ ਫ਼ਰਾਂਕੋ ਫ਼ਾਸ਼ਿਸਟ ਡਿਕਟੇਟਰ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਮਦਦ ਹਿਟਲਰ ਅਤੇ ਮਸੋਲੀਨੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਰਨੈਲ ਫ਼ਰਾਂਕੋ ਜੰਗ ਜਿੱਤ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਸਪੇਨ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਅਰਸਾ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ ਪੰਜ ਲੱਖ ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਦਸ ਲੱਖ ਤੱਕ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ।
ਦੂਜੀ ਮਹਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪੋਲੈਂਡ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇਸ ਦੀ ਪੰਜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਅਬਾਦੀ ਭਾਵ ਕਰੀਬ ਸੱਠ ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ, ਸੋਵੀਅਤ ਯੁਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 270 ਲੱਖ ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਇਸ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 35 ਲੱਖ ਰੂਸੀ ਫੌਜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਜਰਮਨ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਮ ਤੋੜ ਗਈ।
ਇਸ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ (1937-1945) ਵਿੱਚ ਚੀਨ-ਜਪਾਨ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਕਰੋੜ ਚੀਨੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਜਪਾਨੀਆਂ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਸਨੀਕਾਂ ਉੱਤੇ ਬੇਅੰਤ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਜ਼ੁਲਮ ਢਾਏ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ 60 ਲੱਖ ਜਿਊਜ਼ 300 ਲੱਖ ਫ਼ਿਲਪੀਨੋ, ਮਲਾਈ,ਵਿਟਨਾਮੀ, ਕੰਬੋਡੀਆਈ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਬਰਮੀ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਾਲ-ਅਸਬਾਬ ਰੱਜ ਕੇ ਲੁੱਟਿਆ ਗਿਆ।
ਹੀਰੋਸ਼ੀਮਾ ਅਤੇ ਨਾਗਾਸਾਕੀ ਉੱਤੇ ਸੁੱਟੇ ਐਟਮ ਬੰਬਾਂ ਦੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ, ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਅਮਿਟ ਕਾਲ਼ਾ ਧੱਬਾ ਹੈ।
ਦੁਜੀ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ 40 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਹੱਤਰ ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋ ਕਰੋੜ ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਅਤੇ ਦੋ ਕਰੋੜ ਦਸ ਲੱਖ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ।
ਭਾਰਤ ਵੰਡ ਸਮੇਂ 1947-1948 ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਰਕੂ ਦੰਗਿਆਂ ਕਾਰਨ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕਰੀਬ ਅੱਸੀ ਲੱਖ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਲਿਸਟ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਹੈ। ਸੰਖੇਪ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਕਰਨਾਮੇ ਸਮਝਣ ਵਾਸਤੇ ਐਨਾ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ।
ਹਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਰਾਕ, ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ, ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਅਤੇ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈਆਂ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਰਕੂ ਦੰਗਿਆਂ ਕਾਰਨ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਆਪਾਂ ਤੋਂ ਭੁੱਲੇ ਹੋਏ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕੁੱਝ ਹੋਇਆ, ਢਕੀ ਹੀ ਰਿੱਝਣ ਦਿਓ। ਸੂਬੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜਿਉਣਾ ਹਰਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੋ ਮਾਰੇ ਗਏ, ਜੋ ਉੱਜੜ ਗਏ, ਉਹੀ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਘਟਨਾ ਬਸੰਤਰ ਦੇਵਤਾ ਹੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਰਾਜ ਕੀਹਨੇ ਲੈਣਾ ਤੇ ਕੀਹਨੇ ਦੇਣਾ, ਆਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਨੇ ਲੁੱਟਿਆ ਹੀ ਹੈ, ਕਤਲ ਹੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਸੀਹੇ ਹੀ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਲੋਕ-ਅਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਤੱਕ ਨਹੀਂ। ਗ਼ਰੀਬ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸਾਂ ਦਾ ਮੌਲਾ ਹੀ ਰਾਖਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ-ਆਪਣੀ ਡਫਲੀ ਵਜਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਸਰੂਫ਼ ਹਨ। ਬੱਸ, ਕੁਰਸੀ, ਕੁਰਸੀ, ਕੁਰਸੀ ……
ਹਿੰਸਾ ਜਾਂ ਕਹੋ ਜੰਗ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਸੰਵਾਰਿਆ ਸਿਵਾਏ ਤਬਾਹੀ ਦੇ। ਲੋਕਾਂ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਮਸਲਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋਕ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾਉਣ ਜਾਂ ਕਿ ਅਹਿੰਸਾ ਦਾ?
ਹਿੰਸਾਵਾਦੀ ਜੇਤੂ ਕਾਤਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਪਣਾ ਕੇ ਰਾਜ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਾ ਰਾਹੀਂ ਦਬਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ-ਅਵਾਜ਼ ਦਾ ਗਲ਼ਾ ਘੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹੀ ਚੱਕਰ ਫਿਰ ਸ਼ੁਰੂ – ਜ਼ੁਲਮ, ਜ਼ੁਲਮ! ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਹਿੰਸਾ ਨਾਲ। ਫਿਰ ਉਹੀ ਚਾਲ। ਹਲਟ ਦਾ ਫਿਰ ਉਹੀ ਗੇੜਾ। ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਆਮ ਲੋਕ ਕਤਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਬਰਬਾਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿੱਟੇ ਵੀ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਹੀ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਪੱਤੇਬਾਜ਼ ਲੀਡਰ ਆਪਣੀ ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੱਤੇਬਾਜ਼ ਜੁੰਡਲੀ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟਾ ਪਾਕੇ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ-ਰਾਜ ਦਿਖਾਵੇ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਢੌਂਗ ਤੋਂ ਸਿਵਾ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ।
ਫਿਰ ਦੂਜਾ ਰਾਹ ਅਹਿੰਸਾਵਾਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਦ ਡੂੰਘੀ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੇਖਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਵਾਦ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਫ਼ਾਇਦੇਮੰਦ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਸੋਚ ਲਓ, ਸਮਾਂ ਹੈ। --(ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰੱਖੜਾ ਐਡਮਿੰਟਨ, ਕਨੇਡਾ)
●●●
No comments:
Post a Comment